فرصت‌های اقتصادی بریکس برای مقابله با تحریم‌ها
رئیس‌جمهور برای شرکت در شانزدهمین اجلاس سران بریکس به روسیه سفر کرده است. جمهوری اسلامی ایران، حدود یک سال پیش به عضویت بریکس درآمد.
در همین راستا رامین مهمان‌پرست، دیپلمات ارشد و سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به ظرفیت‌های بریکس برای ایران و دیگر اعضا، به این نکته اشاره کرد که تنها با ایجاد زیرساخت‌های داخلی، می‌توان از ظرفیت های اقتصادی بریکس بهره برد.
همه‌جانبه‌گرایی در جهان با بریکس
در ابتدای برنامه تلویزیونی پایش، مهمان‌پرست از چیستی بریکس و علت تشکیل این مجموعه سخن گفت: «ایده بریکس از جایی شکل گرفت که قدرت‌های نوظهور اقتصادی تصمیم گرفتند در کنار هم جمع شوند و تعادلی در جهان ایجاد کنند و نیز از حقوق کشورهای درحال توسعه دفاع کنند. چراکه بلوک غرب به سرکردگی آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی، از قدرت‌های اقتصادی‌شان در تبیین مسائل سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کنند و در این میان، فرصتی برای کشورهای درحال توسعه وجود ندارد. اولین‌بار چهار کشور برزیل، روسیه، چین و هند تحت عنوان بریک دور هم جمع شدند که با پیوستن آفریقای جنوبی، نام مجموعه به بریکس تغییر یافت.»
این دیپلمات ارشد ادامه داد: «اهمیت بریکس به‌خاطر این است که ۴۰درصد جمعیت دنیا، ۴۰درصد ذخایر دنیا، ۱۵درصد تجارت جهانی متعلق به این گروه است. ژانویه گذشته، ایران و پنج کشور دیگر هم عضو رسمی بریکس شدند. این نهاد می‌تواند با یک‌جانبه بودن آمریکا مقابله کند. به همین دلیل بریکس یک بانک توسعه جدیدی ایجاد کرد تا به کشورهای درحال توسعه و ضعیف کمک کند. در نتیجه ایجاد بریکس، قدرتی اقتصادی شکل گرفت که قدرت تأثیرگذاری سیاسی و بین‌المللی هم دارد. حالا این قدرت اقتصادی در اجلاس شانزدهم به‌دنبال تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادلانه جهانی است.»
برای بهره‌مندی از مزایای بریکس، باید زیرساخت‌های داخلی درست شود
مهمان‌پرست در بخش دیگری از گفت‌وگو درباره مزایای عضویت ایران در بریکس و دستاوردهای آن، توضیح داد: «بریکس ظرفیتی برای مقابله با اقدامات غرب دارد. این مقابله در بحث‌های مالی و ارزی است؛ اما برای بهره بردن از این ظرفیت، باید تغییراتی در داخل اتفاق بیفتد. جمهوری اسلامی ایران موقعیتی استراتژیک جغرافیایی دارد. این موقعیت، ما را در محل تلاقی کریدورهای شمال به جنوب، غرب به جنوب و شرق به غرب قرار داده است که می‌تواند درآمد ترانزیتی برای ما داشته باشد. حالا اگر بخواهیم از این ظرفیت استفاده کنیم، باید در بخش حمل‌ونقل زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده باشیم. هرقدر هم ایران در مجموعه‌های بزرگی عضو باشد، تا زیرساخت‌های داخلی مهیا نباشد، نمی‌توانیم از فرصت‌های آن استفاده کنیم.»
همچنین او دربارهۀ نحوه بهره‌مندی از فرصت‌های بریکس افزود: «ساختار اقتصادی باید تغییر کند. اگر ساختار اقتصادی به‌سمت تقویت بخش خصوصی، کوچک کردن دولت، کاهش هزینه‌های دولتی و افزایش درآمد باشد، مشکل کسری بودجه و سایر مشکلات اقتصادی هم حل خواهند شد. بعد از تغییر ساختار اقتصادی و آماده‌سازی زیرساخت‌های داخلی است که ما می‌توانیم از فرصت عضویت در مجموعۀ مهمی مثل بریکس و بازار مبادلات تجاری آن استفاده کنیم.»
ساختار دیپلماسی اقتصادی اشتباه است
در بخش دیگری از گفت‌گو، مهمان‌پرست درباره دیپلماسی اقتصادی توضیح داد: «مردم و بعضی از مسئولین فکر می‌کنند در دیپلماسی اقتصادی همه کارها را باید وزارت خارجه انجام دهد، درحالی‌که این تفکر اشتباه است. وزارت خارجه، هماهنگ‌کننده فعالیت‌های اقتصادی همه ارگان‌های داخلی است و در کنار آن، خیلی از سازمان‌ها و نهادهای دیگر نقش دارند که می‌تواند اثر مثبت یا منفی بگذارند. اولین مشکل دیپلماسی اقتصادی ما، نداشتن ساختار مصوب است. برای مثال، هزینه تمام شده برنج برای کشاورزان ما ۶۰ تا ۷۰هزار تومان می‌شود. از طرفی وزارت صمت هم برنج وارد می‌کند و قیمت برنج را در بازار به ۵۵هزار تومان کاهش می‌دهد که این به ضرر کشاورز است. اینجا نقش وزارت خارجه کجاست؟ دستگاه‌های اقتصادی هماهنگ نیستند.»
او در ادامه بیان کرد: «اگر یک ساختار دیپلماسی متمرکز داشتیم و این ساختار نیاز به واردکردن برنج را اولویت کشور می‌دید، به‌نحو دیگری از کشاورزان حمایت می‌کرد. این حمایت می‌تواند با پرداخت یارانه باشد. درواقع نیاز فعلی ما به ساختاری است که فعالیت‌های اقتصادی را به مسیر درست هدایت کند، بداند باید در چه مسائل اقتصادی متمرکز باشیم و دستگاه‌هایی را که فعالیت اقتصادی می‌کنند، هماهنگ کند.»
سفیر پیشین ایران در لهستان درباره وظایف اقتصادی سفارت‌خانه‌های جمهوری اسلامی تصریح کرد: «از حدود دوازده سال پیش، وظایف سفارت‌خانه‌ها با اولویت کار اقتصادی به آن‌ها ابلاغ شده است. همه سفرا این وظیفه را دارند؛ اما در امر اقتصادی همه در یک سطح نیستند. مشکل وزارت خارجه در مسئلۀ اقتصادی آن است که بعضی می‌گویند باید معاونت دیپلماسی اقتصادی تشکیل دهیم که من و برخی دیگر مخالف آن هستیم. با ایجاد معاون دیپلماسی اقتصادی، بقیه بخش‌ها دیگر فعالیت اقتصادی نمی‌کنند. درحالی‌که فعالیت اقتصادی وظیفه همه بخش‌ها است.»
مقابله با تحریم‌ها از طریق بریکس
وی در بخش پایانی سخنانش درباره دستاوردهای سفر رئیس‌جمهور به روسیه و شرکت در اجلاس سران بریکس گفت: «دو دستاورد عمده برای ما دارد. اول آنکه باتوجه به حساسیت شرایط منطقه، فرصت مناسبی است تا ما دیدگاه‌ها و منطق‌مان را با سران کشورهای دیگر مطرح کنیم. دستاورد دوم، مرتبط با تحریم‌هاست. بریکس برای مقابله با تحریم‌ها و تحول اقتصادی، راهکارهایی دارد و پیشنهادهایی می‌دهد و ما می‌توانیم از این پیشنهادها برای مقابله با تحریم‌ها استفاده کنیم.»